tiroid hormonları

Tiroid Hormonları Nasıl Salgılanır?

Tiroid bezi boynumuzun ön orta kısmında bulunur. Endokrin sistemimizin önemli bir parçası olup, vücudun enerji kullanım hızını düzenleyen T3 ve T4 hormonlarını üretip salgılamaktadır. T3 ve T4 hormonlarının üretimi hipofiz bezinden salgılanan TSH’un (Tiroid uyarıcı hormon) kontrolü altındadır. Kanda T3 ve T4 seviyesinin artması durumunda TSH salgısı azalarak tiroid hormon seviyesini düşürmeye çalışır. Kanda T3 ve T4 miktarının azalması durumunda ise TSH üretimi artarak tiroid bezini daha çok çalıştırarak T3 ve T4 miktarını artırmaya çalışır.

TSH Düşüklüğü Nedir?

TSH düşüklüğü, hipofiz bezlerinin yeterince üretim yapmaması ya da tiroid bezlerinin çok fazla tiroid hormonu üretimi yapıp hipofiz bezlerine daha fazla TSH üretmemesi için sinyal göndermesi sonucu oluşan bir problemdir.

Nedenleri Nelerdir?

Düşük TSH seviyesi normalden fazla çalışan tiroide karşı vücudun verdiği doğal bir tepki olabilmektedir. TSH seviyesinin çok düşük olması durumunda doktor tarafından reçete edilmiş ilaçların kullanımı ile TSH’yi normal seviyelere çıkartmak mümkündür.

Bazı hastalarda ise tiroid yetersizliği olmasına karşın hipofiz bezi daha fazla TSH salgılayamamaktadır.

Hipotalamus, tirotropin denilen bir hormon üretmekte olup aynı zamanda tiroid bezini uyaran hipofiz bezini, T3 ve T4 hormonlarının üretimini kontrol etmektedir. Hipotalamus aynı zamanda somatostain adındaki başka hormonları da üretmektedir. Bu hormon ise tirotropinin tersi etki yapmaktadır. Eğer bu iki hormon uyumlu bir şekilde çalışmazsa dengesizlikler meydana gelmektedir.

TSH Düşüklüğünün başlıca nedenleri ;

  • Graves hastalığı
  • Haşamito hastalığının erken dönemi
  • Tiroid bezi iltihaplanması
  • Tiroid bezinin fazla çalışması
  • İlaçların yan etkisi (kortizon vb.)
  • İyotlu tuzun fazla tüketilmesi
  • Sıcak nodül
  • Zehirli guatr başlangıcı
  • Hipofizden TSH’nin az salgılanması
  • Levotiroksin ilacı kullanımı

TSH Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

  • Kalp çarpıntısı
  • Sinirlilik
  • Uykusuzluk
  • Kilo verme
  • Saç dökülmesi
  • Ellerde titreme
  • Ağız kuruluğu ve susama
  • Huzursuzluk ve kaygı
  • Cinsel isteğin azalması
  • Erkeklerde sperm sayısında azalma
  • Sık sık idrara çıkma
  • Derinin sıcak ve nemli olması
  • Gözlerde büyüme
  • Dikkat bozukluğu
  • Hafıza kaybı
  • Hızlı kalp atışları
  • Adet düzensizliği

Çocuklardaki Belirtileri

  • Kaslarda güçsüzlük ve halsizlik
  • Boyun bölgesinde şişme / tiroid büyümesi
  • Düşük ateş
  • Göbek fıtığı
  • Ağlama nöbetleri
  • İştahsızlık
  • Yüz şişmesi
  • Ses kısıklığı
  • Yemek yerken sık sık boğulma tehlikesi geçirme

TSH Kan Testi

TSH yukarıda da belirtildiği üzere tiroid uyarıcı hormon anlamına gelmektedir. TSH kan testi ise kandaki TSH hormonu seviyesini ölçmektedir. TSH beyinde yer alan hipofiz bezinde üretilmektedir.

TSH kan testi, tiroid bezinin az ya da çok çalıştığını kontrol etmek için kullanılmaktadır.

TSH değerlerinin 0.4’ten aşağı olması tirod bezinin çok aktif çalıştığı yani triod hormon seviyelerinin yüksekliğini işaret etmektedir.

TSH Düşüklüğü Tedavisi

TSH seviyesinin düşük olduğu kişiler yukarıda sözü geçen şikayetleri yaşamaları halinde bir uzmana baş vurmalıdırlar. TSH düşüklüğünün nedenine uygun bir tedavi yolu izlenecektir.

TSH düşüklüğü, tiroid hormon üretimini engelleyen bazı ilaçlarla (anti tiroid ilaçlar) tedavi edilebilmektedir. Tiroid bezini küçültmek ya da çok çalışmasını önlemek için radyo aktif iyot tedavisine de başvurulabilmektedir. Nadir vakalarda ise tiroid bezlerinin  ameliyatla alınması gerekebilmektedir.

Bazı ilaçlar yan etki olarak TSH düşüklüğüne yol açabilmektedir. Bu nedenle bir doktora baş vurulmalı ve böyle bir yan etkiye sahip olduğunun tespit edilmesi durumunda ise ilaçların muadilleri ile değiştirilmeleri önerilmektedir. 

TSH düşüklüğünün tedavisinde önemli rol oynayan faktörlerden biri de beslenme düzenidir. Beslenme, tiroid fonksiyonlarında önemli bir role sahip olmaktadır. İyot fazlalığı, tiroidlerin fazla hormon üretmesine ve THS düşüklüğüne yol açmaktadır. Bu nedenle iyotlsuz tuzlar kullanılarak TSH düşüklüğü giderilebilmektedir.

Sağlıklı beslenmek de yine TSH düşüklüğünü önleyen önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tam tahıllı gıdalar tüketmek, yüksek oranda protein ve lif içeren sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni oluşturmak TSH seviyelerini doğal bir şekilde yükseltecektir. Selenyum açısından zengin olan balık, sarımsak, mantar, hardal, ceviz, yumurta, bonfile et, ciğer ve tavuk göğsü gibi gıdaların tüketilmesine özen gösterilmelidir.

Hareketsiz bir yaşam tarzı hormon dengesizliğe yol açan etkenlerden biridir. Düzenli egzersiz ve spor yapmak hormon seviyesini dengelemeye yardımcı olmaktadır. Her gün en az 20 – 30 dakika kadar spor yapılması tavsiye edilmektedir. Yüzme, ip atlama, yürüyüş ve bisiklete binme gibi spor ve egzersizler TSH hormonunun normal seviyelere gelmesine yardımcı olur.